مروری بر روان شناسی معاملات در بازار بورس

امروزه بحث روانشناسی بیش از پیش در علوم مختلف از جمله سرمایه گذاری نمود پیدا کرده است. پیشرفت علم مالی رفتاری و شناخت سوگیری های مختلف و تشخیص اینکه سوگیری های رفتاری نه تنها به طور فردی بلکه با توجه به فرهنگ های مختلف در جوامع گوناگون متفاوت است، باعث شده تا توجه سرمایه گذاران و معامله گران زیادی را به خود جلب کند.

سوگیری یا Bias در لغت به معنای گرایش یا تمایل می باشد. تا کنون سوگیری های بسیاری شناخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته اند در این بخش سعی شده تا به 4 مورد از این سوگیری ها اشاره و راه حل غلبه بر آن معرفی شود.

جدا کردن و حذف احساسات از معاملات امری تقریباً غیرممکن است ولی معامله گران حرفه ای با تنظیم و استفاده از استراتژی های مناسب و کاربردی، دخالت و درگیری احساسات و سوگیری ها را در معاملات خود را به حداقل می رسانند.

سوگیری فرااعتمادی

معامله گران زیادی هستند که بسیاری از وقت خود را صرف مطالعه و بررسی روش های سرمایه گذاری و مسائل مالی کرده اند، از این رو سطح دانش خود را برای انجام هرگونه سرمایه گذاری کافی می دانند.

از آنجا که افراد مبتلا به سوگیری فرااعتمادی به اطلاعات و شناخت خود از بازار بیش از حد اعتماد دارند معمولاً دست به انجام معاملات فراوان یا معاملات سنگین می زنند که مسلماً ریسک سرمایه گذاری آنها را افزایش می دهد. مطالعات نشان می دهد سوگیری فرااعتمادی در معامله گران با افزایش تجربه سرمایه گذار افزایش می یابد.

غلبه بر سوگیری فرااعتمادی

تنظیم و پیروی از استراتژی هایی که ورود، خروج و میزان سرمایه گذاری ها مدیریت و کنترل می کند می تواند ریسک معاملات افراد فرااعتماد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

سوگیری لنگر اندازی

احتمالاً بارها این جمله را شنیده اید؛ "با سهم ازدواج نکنید". برخی از معامله گران با باز نگه داشتن معامله ای که به صورت واضحی از روند صعودی خود خارج شده متحمل ضررهای هنگفتی می شوند. این دست از افراد به یک بازار خاص یا معامله ی خاص به طور احساسی وابسته شده و به امید بازگشت سهم مورد نظر به روند اولیه خود حاضر به خروج از معامله مذکور نمی شوند.

غلبه بر سوگیری لنگر اندازی

تسلط بر روندهای قیمت سهام در بازه های زمانی مختلف (روزانه- هفتگی- سالانه) و تشخیص دقیق سطوح حمایت و مقاومت و به طور کلی پایبندی به استراتژی های معاملاتی خود در این خصوص می تواند به صورت چشمگیری نقاط ورود و خروج در یک معامله را برای معامله گر، پررنگتر کند.

سوگیری تآییدی

افراد زیادی وجود دارند که تمایل به شنیدن اخباری که اطلاعات آن ها را تآیید می کند دارند. همچنین معامله گرانی بسیاری هستند که صرفاً به اخبار مثبت درباره سهامی که در اختیار دارند و یا قصد خرید آن را دارند توجه کرده و اخبار و اطلاعات منفی را اغلب بر پایه داده های نادرست می دانند.

غلبه بر سوگیری تآییدی

از بهترین راه های غلبه بر این تعصب ارزیابی مجدد باورهای اولیه خود می باشد.

بهتر است معامله گر به دنبال اخبار یا اطلاعاتی بگردد که مخالف نظریه او می باشد. سپس با مقایسه این اطلاعات با اخبار و اطلاعاتی که نظریه وی را تآیید می کنند امکان تصمیم گیری آگاهانه تری برای وی فراهم می شود.

در این راستا سرمایه گذار می تواند با مشورت و استفاده از نظرات خبرگان و متخصصین بازار دید گسترده تری از آنچه واقعاً در حال رخ دادن است، دست پیدا کند.

سوگیری زیان گریزی

ترس از زیان در یک معامله امری طبیعی و عادی است. معامله گران بسیاری وجود دارند که ترس از زیان کردن در آنها بسیار بیشتر از حرص کسب سود است که نتیجه آن ممکن است ماندن در معامله ای زیان ده باشد. همانطور که می دانید زیان در معاملات جزئی جدا نشدنی از سرمایه گذاری در بازار سرمایه است البته نکته مهم وجود برآیند مثبت در معاملات است (تعداد بیشتر معاملات سودده در مقایسه با تعداد معاملات زیان ده).

غلبه بر سوگیری زیان گریزی

تنظیم و پایبندی به استراتژی مدیریت ریسک مبنی بر تشخیص تعداد معاملات باز و میزان ریسک هر کدام از معاملات، این امکان را به سرمایه گذار می دهد تا ریسک سرمایه گذاری را در سبد معاملاتی خود تقسیم کند.