هنگامی‌که احتمال وقوع یک فاجعه اقتصادی وجود دارد، دلیل اصلی سرمایه‌گذاری افراد در طلا حفاظت از سرمایه خود است. با توجه به تحقیقات انجام‌شده، خرید طلا بهترین روش برای حفظ سرمایه در مقابل سقوط بازارهای مختلف ازجمله بورس محسوب می‌شود. به همین علت، اگر پیش‌بینی‌ها و نشانه‌ها به شرایط بد بورس در آینده اشاره دارد، می‌توان مطمئن بود که بهترین سرمایه‌گذاری طلا است.

در این مقاله قصد داریم به روش‌های خرید طلا در بورس کالا بپردازیم

باور رایج اشتباهی که در میان مردم وجود دارد، این است که برای خرید طلا حتماً باید به‌صورت حضوری به صرافی‌ها یا طلافروش‌ها مراجعه کرد. قطعاً هم خرید و هم نگهداری طلا به این صورت ریسک‌های اجتناب‌ناپذیری دارد؛ درصورتی‌که با معامله طلا در بورس کالا ریسک‌های خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد.

به سه روش زیر می توان در بورس طلا خرید:

۱- گواهی سپرده سکه طلا
۲- صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
۳- شمش طلا از بازار فیزیکی

معاملات گواهی سپرده سکه

در مقالات قبلی در مورد معاملات گواهی سپرده کالایی توضیحات کافی داده شده است؛ اما در این مقاله به‌صورت اختصاصی‌تر به معاملات گواهی سپرده سکه می‌پردازیم.

گواهی سپرده سکه (به‌اصطلاح قبض انبار) اوراقی است که خریدار آن هم می‌تواند بعد از خرید، سکه خود را از خزانه بانک مربوطه تحویل بگیرد و هم می‌تواند این اوراق را به‌صورت سهام نگه دارد و با افزایش قیمت آن نماد، گواهی سپرده سکه خود را بفروشد. هر نماد گواهی سپرده سکه یک تاریخ سررسید دارد. خریدار هم می‌تواند بعد از خرید سکه، آن را تحویل بگیرد و هم می‌تواند این اوراق را تا سررسید نگهداری کند. درصورتی‌که سررسید نماد سکه تمام شده باشد و دارنده این اوراق، گواهی سپرده سکه خود را نفروخته باشد، طبق قانون گواهی سپرده کالایی باید سکه های خود را تحویل بگیرد؛ اما معمولاً برای گواهی سپرده سکه نماد جدیدی تعریف می‌شود و این نماد به نماد بعدی با سررسید جدید انتقال می‌یابد.

نمادهای گواهی سپرده سکه که در حال حاضر معامله می‌شوند به شرح زیر است:

۱- سكه۰۰۱۲پ۰۱ سكه تمام بهار تحویل ۱روزه رفاه
۲- سكه۹۹۱۲پ۰۴ سكه تمام بهار تحویل۱روزه صادرات
۳- سكه۹۸۱۲-۰۳ سكه تمام بهار تحویل۱روزه سامان
۴- سكه۰۰۱۱پ۰۲ سكه تمام بهار تحویل ۱روزه ملت

با توجه به موارد بالا، ۴ رقم سمت راست به معنای تاریخ سررسید گواهی سپرده سکه، پ به معنای پیوسته بودن این معاملات و دو رقم سمت راست کد خزانه (انبار) پذیرش‌شده است.

برای مثال نماد سكه۰۰۱۱پ۰۲ به معنای سکه یک‌روزه بانک ملت که معاملات آن به‌صورت پیوسته انجام می‌شود و تاریخ سررسید آن برای برج ۱۱ (بهمن‌ماه) سال ۱۴۰۰ است. ذکر این نکته ضروری است که بازار گواهی سپرده کالایی به دلیل ماهیت کم ریسک بودن آن و اینکه این بازار ابزار مناسبی برای دودسته از خریداران است (سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان نهایی از این کالا) این بازار رشد خوبی را تاکنون تجربه کرده است.

شمش طلا نیز در حال ورود به بازار گواهی سپرده کالایی است که می‌تواند اتفاق مهمی برای این بازار باشد.

نکته: در جهت یکسان‌سازی قیمت نمادهای هر گروه کالایی گواهی سپرده، بورس کالا تصمیم گرفت در هرماه یک نماد هر گروه کالایی گواهی سپرده را به‌عنوان نقد شونده ترین نماد تعیین کند و معاملات در ماه بعد بر اساس قیمت پایانی آن نماد نقد شونده تعیین شود.

ساعت معامله گواهی سپرده سکه: گواهی سپرده سکه طلا از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۳ تا ۱۵:۳۰ معامله می‌شود.
حداقل خرید: برای خرید گواهی سپرده سکه لازم است که خریداران حداقل یک سکه یا ۱۰ سهم گواهی سپرده سکه را خرید کنند.
کد معاملاتی موردنیاز برای خرید: جهت خرید گواهی سپرده سکه، داشتن کد بورس سهام کافی است.
نوسانات قیمتی: نوسانات قیمتی بین بازه -۵ و +۵ است.

صندوق کالایی با پشتوانه طلا

صندوق طلا نوعی از صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس است که بر روی گواهی سپرده طلا و اوراق مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق با پشتوانه طلا امکان پیروی از بازده قیمت سکه طلا را فراهم می‌آورد و واحدهای سرمایه گذاری آن در بورس کالای ایران قابل معامله است. فعالیت اصلی این صندوق های سرمایه گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که به‌عنوان دارایی اصلی صندوق در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین عملکرد صندوق، به عملکرد سکه طلا بستگی دارد. هرچند بخش عمده منابع صندوق صرف خرید گواهی سپرده سکه طلا می‌شود، ولی بخشی از منابع صندوق طلا در بازار مشتقه سکه طلای بورس کالا ازجمله قراردادهای اختیار معامله سکه طلا نیز سرمایه گذاری خواهد شد. شایان‌ذکر است که واحدهای این صندوق‌های سرمایه‌گذاری دامنه نوسان ندارند. سرمایه گذاری در این صندوق های سرمایه گذاری به‌نوبه خود دارای ریسک پایین‌تری نسبت به سکه طلا بوده و با حداقل ۱۰۰۰۰۰ تومان می‌توان در آن‌ها سرمایه گذاری کرد. جهت خرید صندوق کالایی، مشتریان باید اقدام به گرفتن کد سهامداری کنند.

شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا

 

یکی دیگر از روش‌های خرید طلا در بورس خرید شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا است.  طلا در بازار فیزیکی بورس کالا زیرمجموعه بازار صنعتی به‌حساب می‌آید. همچنین شمش طلا در بازار فیزیکی در تالار طلا مورد معامله قرار می‌گیرد.

تالار طلا

یکی از تالارهای بازار فیزیکی، تالار طلا است. شمش طلا زیرمجموعه بازار صنعتی بوده و تالار معامله این کالا مجزا است. برای خرید طلا در بورس کالا می‌بایست حداقل ۱ کیلوگرم و حداکثر ۵ کیلوگرم شمش خریداری نمایید. تمام اشخاصی که کد بورس کالا دارند، قادر به خرید شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا هستند و هیچ‌گونه محدودیت و مجوز خاصی برای انجام این معاملات نیاز نیست.

برای خرید شمش طلا باید موارد زیر را طی کنیم:

۱- گرفتن کد بورس کالا: برای گرفتن کد بورس کالا ابتدا باید فرم‌های مربوط به اخذ کد بورس کالا را در یکی از کارگزاری‌های فعال در این حوزه تکمیل نمایید.

۲- درخواست خرید به کارگزار خود: به‌منظور خرید شمش طلا، در روز معامله لازم است با کارگزار خود (معامله‌گر) تماس گرفته و درخواست خرید خود ثبت نمایید. سپس کارگزار درخواست خرید شما را برای خریدار ارسال می‌کند.

۳- واریز ۱۰ درصد ارزش معامله به حساب وکالتی: تا پیش از ساعت ۱۲، خریدار می‌بایست ۱۰ درصد از ارزش معامله را به حساب وکالتی خود واریز کند تا کارگزار بتواند درخواست او را اصطلاحاً بلوک کند و به تالار ارسال نماید.

۴- خرید: خرید طلا در تالار طلا سازوکار مخصوص به خود را دارد. ازآنجا که عرضه‌کننده معمولاً قیمت را از قیمت بازار بالاتر اعلام می‌کند برای کشف قیمت طلا در روز معامله، پیش از شروع تالار، مذاکره‌ای بین خریدار و عرضه‌کننده برای قیمت طلا از طریق کارگزاران دو طرف صورت می‌گیرد. موضوع این مذاکره برای کشف قیمت طلا بوده که با توجه به اعلام هر روز قیمت طلا از طریق سایت tgju.org مبنای قیمت‌گذاری در تالار قرار می‌گیرد. از قیمت اعلامی این سایت ۹ درصد ارزش‌افزوده کسر خواهد شد و طرفین بر روی قیمت اعلامی سایت منهای ۹ درصد ارزش‌افزوده به توافق می‌رسند. به‌این‌ترتیب عرضه‌کننده در تالار نرخ خود را کاهش می‌دهد. بعد از خرید ۱۰ درصد واریزشده قبل از شروع تالار از حساب مشتری برداشته شده و به حساب کارگزار واریز می‌گردد. کارگزار طی اعلامیه خرید به مشتری ۹۰ درصد باقی‌مانده را اعلام می‌کند که مشتری سه روز کاری فرصت تسویه دارد. بعد از تسویه و ارسال ثبت به عرضه‌کننده که از طریق کارگزاران انجام می‌شود، حواله دریافت طلا برای خریدار ارسال می‌شود.

نکات:

۱- حساب وکالتی: برای خرید از بازار فیزیکی بورس کالا نیاز به معرفی یک حساب از طرف مشتری به کارگزار است که به حساب کارگزار لینک شود. این حساب برای واریز ۱۰ درصد پیش‌پرداخت مشتری جهت خرید در بازار فیزیکی استفاده می‌گردد.

۲- تمام مراحل کار از زمان کدگیری و بلوک کردن حساب مشتری و ارسال به تالار و خرید و مذاکره و همچنین ارسال ثبت برای عرضه کننده و گرفتن حواله از طریق کارگزار انجام می‌گیرد.

۳- به دلیل اعلام قیمت هر روزه طلا و تغییر دائم آن لازم است که برای خرید طلا قبل از خرید، مذاکره‌ای بین خریدار و فروشنده صورت گیرد تا به یک قیمت واحد برای معامله برسند.

۴- ساعت معامله: تالار طلا هر روزی که عرضه صورت گیرد، از ساعت ۱۲:۳۰ شروع می‌شود.

۵- حداقل و حداکثر خرید: حداقل خرید شمش طلا یک کیلوگرم و حداکثر آن ۵ کیلوگرم است.

۶- فروشندگان طلا: سه عرضه‌کننده (فروشنده) شمش طلا را در این بازار عرضه می‌کنند:

تهیه و تولید مواد معدنی ایران
زر معدن اختران
گسترش معادن و صنایع معدنی طلای زرشوران

در ادامه به برخی سؤالات متداول در حوزه خرید و فروش طلا خواهیم پرداخت:

۱- چگونه می‌توانیم در بورس کالا به خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری پشتوانه طلا و یا گواهی سکه طلا بپردازم؟

برای این منظور کافی است از کارگزاری مدنظر خود کد بورسی سهامداری دریافت نمایید. با استفاده از این کد بورسی می‌توانید به معامله سهام در بورس اوراق بهادار و همچنین به معامله واحدهای صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر پشتوانه طلا و گواهی سکه طلا بپردازید.

۲- در چه روزها و ساعاتی امکان معامله معاملات صندوق طلا و سکه طلا فراهم است؟

روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۵:۳۰ به‌غیراز ایام تعطیل. ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۳:۰۰ مرحله پیش گشایش است و در ساعت ۱۳:۰۰ کشف قیمت انجام می‌شود. حراج پیوسته (معاملات عادی) از ساعت ۱۳:۰۰ الی ۱۵:۳۰ برقرار است.

۳- با چه مبلغی می‌توان به خرید طلا در بورس پرداخت؟

برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا مبلغ ۱۰۰ هزار تومان کفایت می‌کند؛ اما اگر قصد خرید گواهی سکه طلا را دارید باید حداقل هزینه ۱ سکه را بپردازید.

۴- سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا را توصیه می‌کنید یا گواهی سکه طلا؟

تقریباً هر دو روش سرمایه‌گذاری ازلحاظ میزان بازدهی با یکدیگر همبستگی زیادی دارند اما در بازارهای شدیداً صعودی با توجه به اینکه واحدهای صندوق های سرمایه گذاری با پشتوانه طلا دامنه نوسان ندارند، سود بیشتری را می‌توانند عاید سرمایه گذاران خود کنند. از طرفی گواهی سکه طلا با توجه به اینکه دامنه نوسان دارد، در بازارهای شدیداً نزولی ریزش قیمتی کمتری را تجربه می‌کند. نکته دیگری نیز که وجود دارد، این است که برای سرمایه‌گذاری در صندوق های با پشتوانه طلا مبلغ ۱۰۰ هزار تومان نیز کفایت می‌کند اما برای خرید گواهی سکه طلا باید حداقل هزینه یک سکه را بپردازید.

۵- در چه روزها و ساعاتی امکان معامله معاملات شمش طلا در بورس کالا فراهم است؟

روز عرضه شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا مشخص نیست؛ اما هر روز ساعت ۱۶ می‌توان عرضه های بورس کالا را چک کرد که بتوان متوجه شد برای روز بعد شمش طلا عرضه شده است یا نه. تالار طلا در صورت عرضه، ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه شروع می‌شود.

سخن آخر

سرمایه گذاری در طلا یکی از راه‌های مطمئن برای سرمایه گذاری و پس انداز است. یکی دیگر از راه‌های سرمایه گذاری می‌توان به سرمایه گذاری در سهام اشاره کرد که با توجه به پر ریسک بودن شرایط هر کشور می‌توان به این نتیجه رسید که مناسب‌ترین روش سرمایه‌گذاری کدام است. پوشش ریسک نرخ ارز و بهره بردن از تغییرات قیمت طلای جهانی یکی دیگر از مزیتهای خرید طلا است که بورس کالا با طراحی ابزارهای و بازارهای مختلف این راه را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر کرده است.